کد مطلب:24438 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:28

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

فردي كه هميشه در نماز جماعت شركت مي كند ولي مرتكب گناه مي شود در آخرت چه جايگاه دارد ؟

بازدارندگي از گناه جزئي از طبيعت نماز است. نمازي كه نمازگزار را به يادنيرومندترين عامل بازدارندة از گناه؛ يعني، مبدأ و معاد مياندازد، بايد دارايخاصيت بازداري از فحشا و منكر باشد.
نماز، صفتي در روح انسان ايجاد ميكند كه به مثابة يك پليس دروني است وصاحبش را از منكرات منع ميكند و در نتيجه روحش را از ناپاكي گناهان وآلودگيهاي ناشي از آنها دور نگه ميدارد.
چون وقتي انسان در محضر خدا حضور مييابد و او را از همه چيز و همه كسبالاتر و بزرگتر از حد وصف ميپرستد و از او كمك ميجويد و راه راست را از اوميخواهد و بيزاري خود را از راه غضب شدگان حضرت كردگار و گمراهان بروزميدهد، بي ترديد حركتي در قلب و روحش به سوي پاكي و تقوا پديد ميآيد.شخص نمازگزار در شبانه روز حداقل پنج بار قامتش را براي خدا خم ميكند وپيشانيش را در مقابل عظمت خالقش بر خاك ميسايد و بر يگانگي و رسالترسولش مهر تأييد ميزند و علاوه بر اينها پيش از هر نمازي خود را ميشويد و پاكميسازد و از پليدي نجاست و حرام دور ميكند.
چنين امور و حالاتي، طبيعتاً موجي از معنويت در او پديد ميآورد و خس وخاشاك گناه و هوس و پوچي و بيهودگي را از وجودش دور ميزند؛ زيرا هر يك ازآنها به تنهايي تأثيري بازدارنده در برابر فحشا و منكر دارد. و البته مجموعة آنها كهنماز ناميده ميشود. تاثير كليتر و قويتر در بازداري از فحشاء و منكر دارد. بهعبارت ديگر هر نمازي به اندازة نقص و كمالش صاحب خود را از فحشاء و منكرمنع ميكند. ليكن نماز هر چند سطحي و ناآگاهانه باشدغير ممكن است كه هيچگونه تاثيري در نمازگزار نداشته باشد.
آنان كه نماز حقيقي نميخوانند و آلوده به گناه هستند؛ اگر همان نماز ناقص وسطحي را نخوانند از آن هم آلودهتر خواهند شد.
از جابر بن عبدالله انصاري روايت شده كه گفت: به رسول خدا(ص) گفتند:فلان شخص روزها نماز ميخواند و شبها به سرقت اشتغال ميورزد، فرمود:
«ان صلاته لتردعه؛ همانا نمازش او را از آن عمل باز خواهد داشت.»
عالمي گفت: مويز موجب ازدياد حافظه است. به او گفتند: پس چرا فلاني كهمويز بسيار ميخورد، حافظهاش كم است ؟
عالم گفت: اكنون كه مويز ميخورد حافظهاش اين است؛ اگر مويز نميخوردچه حافظهاي ميداشت؟!
نماز در بازداري از گناه اثر دارد. اما كيفيت نماز و اثر پذيري از آن متفاوت استو شايد هوا و هوسهاي دروني شخص مانع تاثير نماز ميشوند و آن را از اثرمياندازند، بسيار قويتر است. نماز او در حد توان خود جلوي دشمن دروني راگرفته است و مانع از فحشا و منكر شده است؛ ليكن نفس امارهاش بسيار قويبوده است. اين نكته نيز مسلم است كه نماز با كيفيت و نيرومند مانع از تسليم او دربرابر شيطان نفس خواهد شد.
فضيل بن عياض سركردة دزدان بود، به كاروانها و خانههاي مردم يورشميبرد و كالا و داراييشان را به سرقت ميبرد، مردم نه از دست او و دار ودستهاش در امان بودند ونه قادر به منع او بودند. دستگاه حكومتي نيز توانبازداشتن او را نداشت. اما اين فضيل به خاطر ايمان مختصري كه داشت و نمازشرا به جاي ميآورد. در نهايت همين امر مانع زشت كاري او گرديد.
نيمه شبي از ديوار خانهاي بالا رفت تا گناهي ديگر انجام دهد. ناگهانصداييشنيد .چون گوش فرا داد. تلاوت اين آيه را از صاحب آن صدا شنيد.
«الم يان للذين امنوا ان تخشع قلوبهم لذكر الله؛ آيا مؤمناني را وقت آننرسيده است كه دلهايشان براي خدا فروتن گردد.»
ناگهان به خود آمد واشكش فرو ريخت، از ديوار فرود آمد و به سمت خانهاشروان گرديد در حالي كه مرتباً ميگفت: خداوندا! آري وقت آن رسيده است.
اثر بخشي نماز علت تامه براي منع از معصيت شمرده نميشود. تاثير آن نيز بهگونهاي نيست كه تخلف نپذيرد. ممكن است موانعي، اثر نماز را خنثي كند؛ ولياگر مانعي جلوي تأثير آن را نگيرد مسلماً فايده خواهد بخشيد. نماز و ياد خدا وموانعي كه اثر آن را خنثي ميكند، مانند دو كفة يك ترازو است؛ اگر كفة نمازسنگينتر شود، نماز گزار از گناه باز ميماند واگر كفة موانع سنگين شود، نمازگزاراز ياد خدا و حقيقت نماز منصرف و متوجه امور ديگري ميگردد و چه بسا كهمرتكب گناهان گردد.
و بايد دانست كه اگر اشكالي در عدم تأثير هست در آيه نيست؛ بلكه درنمازگزاري است كه چنين نمازي را اتيان ميكند.